Duurzaam bouwen of verbouwen: 10 tips
Tip 1: Concept
Alles staat of valt met een goed concept. Bekijk je woning als een totaalproject, ook al moet je de uitvoering eventueel opsplitsen in verschillende fasen. Hou rekening met je huidige noden, maar bedenk ook hoe die in de toekomst kunnen veranderen. Levenslang wonen is sowieso duurzaam.
Tip 2: Plan
In de meeste gevallen is het raadzaam om het concept samen met een architect verder uit te werken. Zij kunnen je adviseren en helpen om het concept om te vormen in een concreet plan.
In sommige gevallen is de medewerking van een architect zelfs verplicht. Meer informatie hierover vind je terug op https://www.omgevingsloketvlaanderen.be/heeft-u-een-architect-nodig. Het concrete takenpakket van een architect vind je terug op https://www.architect.be/nl/ik-verbouw/bouwen-met-een-architect/het-takenpakket-van-de-architect/.
De keuze van de juiste architect is heel belangrijk. Zijn of haar visie en stijl moet matchen met jullie verwachtingen.
Tip 3: Omring je met de juiste mensen
Een nieuwbouw of verbouwing is meestal een complex en langdurig project. Het is dus belangrijk om je met de juiste mensen te omringen. Dit geldt zowel voor de vakkennis, als op persoonlijk vlak. Als je kan werken met een (h)echt en ervaren bouwteam kan je zo veel meer realiseren.
Tip 4: First things first
Maak een draaiboek met duidelijke fasering. Hou rekening met je budget en bekijk welke werken eerst uitgevoerd moeten worden en welke gerust nog een beetje kunnen wachten. Eerst structuur, daarna wind en waterdichting, de isolatie en luchtdichting, technieken en als laatste de afwerking.
Denk ook steeds goed na voor je begint. Een goede voorbereiding en detaillering helpen je bij de uitvoering. Details moet je vooraf goed uitdenken en liefst uittekenen. Er volle bak invliegen spreekt misschien meer aan, maar zoals steeds First Things First!
Tip 5: Luchtdicht bouwen
Door luchtdicht te bouwen vermijd je niet enkel warmteverlies, maar je zorgt ook voor een gezonder binnenklimaat. Via luchtlekken kan vochtige lucht in de constructie komen, condenseren en schade aan het houtskelet en de dakstructuur veroorzaken. Ook je isolatie kan zijn waarde verliezen als deze vochting wordt. Een warme vochtige omgeving is ideaal voor schimmels. Een goede luchtdichting met de nodige aandacht bij de uitvoering van de aansluitingsdetails zijn daardoor onontbeerlijk.
Bij houtskeletbouw is luchtdicht bouwen nog belangrijker dan bij massiefbouw.
Tip 6: Dampopen bouwen
Het principe is eenvoudig: langs de binnenzijde zo luchtdicht mogelijk en langs de buitenzijde zo dampopen mogelijk. Zo kan vocht dat in de gebouwschil aanwezig is, steeds vlot naar buiten zonder dat er condens optreedt. Vergelijk het met moderne outdoorkledij die water- en winddicht is én toch ademend. We sporten niet meer in een gele oliejekker, maar wonen nog al te vaak in een plastic woning.
Op het plat dak en de fundering na kies je dus best voor dampopen materialen. Isolatie van organische of minerale oorsprong in plaats van aardolieproducten. Deze isolatie wordt aan de buitenzijde afgewerkt met een ademende folie of plaat. Het geheel wordt afgewerkt met een geventileerde gevel en/of dakbedekking.
Tip 7: Isoleren
Naast de gekende isolatiematerialen zijn er tal van ecologische alternatieven. Je kan een houtskelet of dak laten inblazen met cellulose, maar hiervoor heb je wel hulp nodig van een vakman. Kleinere wanddiktes kan je opvullen met houtwol of schapenwol. Dit kan je perfect zelf doen en deze materialen zijn aangenamer in gebruik dan rotswol of glaswol.
Strobalen of kalkhennep kan je ook zelf plaatsen, maar dit is behoorlijk arbeidsintensief.
Tip 8: Afwerking
Heb je voor de binnenafwerking van je woning al eens gedacht aan leem- of kalkpleister in plaats van het alomgekende gipspleister? Een woning met leem-afwerking heeft een gezonder binnenklimaat. De leempleister werkt vochtregulerend en is dampopen. Daarnaast geeft een geleemde muur meer karakter aan de ruimte. Er zijn verschillende uitvoeringen en kleuren mogelijk. Je kan zelfs structuur toevoegen door middel van stro, steentjes, schelpen, sisal en zelfs kruiden.
Inspiratie nodig? Bij onze projecten kan je verschillende uitvoerigen zien, maar ook op Pinterest vind je prachtige realisaties.
Tip 9: Technieken
Denk niet enkel na over de inrichting maar ook over de uitrusting van je woning. Denk daarbij ook aan de toekomst. Enkele extra stopcontacten, wachtleidingen voor bijvoorbeeld zonnecollectoren, zonnepanelen, alarm, muziekinstallatie of screens kan je best vooraf voorzien. Misschien heb je nu het budget niet voor deze installaties, maar een extra leiding kost niet veel en bespaart je later veel breekwerk!
Probeer je technieken ook te bundelen in een overzichtelijke leidingschacht die steeds toegankelijk blijft.
Voor je elektra kan je best ook flexibel werken, zodat je systeem uitgebreid en/of aangepast kan worden in functie van je noden. Dit kan met een heel eenvoudige domotica-systeem.
Tip 10: Stralingswarmte
Hoe beter een woning geïsoleerd is, hoe minder verwarming nodig is. Toch is de keuze van het verwarmingssysteem heel belangrijk, zowel qua comfort als in verbruik. Door te kiezen voor stralingswarmte door middel van vloer-, wand- of plafondverwarming kan je werken met lagere temperaturen, waardoor het rendement van je verwarmingsketel of warmtepomp veel hoger ligt. Stralingswarmte is directer, maar de luchttemperatuur is overal in de ruimte gelijker verdeeld, waardoor je minder tocht hebt, in vergelijking met convectie-warmte (radiatoren).
Ook kan je deze systemen gebruiken om te koelen.
